Salam əziz oxucular, bu gün sizinlə Linux və Windows təhlükəsizliyi haqqında danışacağıq.Təhlükəsizlik, əməliyyat sistemlərinin məlumatı qorumaq, məxfiliyi təmin etmək və xarici təhdidlərə qarsi dayanıqlı olmaq üçün istifadə etdiyi texnikaların çox əhəmiyyətli bir hissəsidir. Linux və Windows əməliyyat sistemləri bu sahədə fərqli yanaşmalara malikdir. Bu məqalədə hər iki sistemin təhlükəsizlik üzərinə mövcud strategiyaları araşdırılır.
Linux təhlükəsizliyi – Linux, açıq mənbəli bir əməliyyat sistemi olaraq məlumat təhlükəsizliyində çoxsaylı xüsusiyyətlər təklif edir.Fayl sistemi icazələri Linux fayl sistemində hər fayl və ya qovluq sahiblik (owner), qrup (group) və digərlər (others) üçün ayrı hüquqlarla idarə edilir. Əsas İcazə tipləri
- Oxumaq (read)
- Yazmaq (write)
- İcra etmək (execute)
Sonrakı təhlükəsizlik həllindən biridə SELinux, Linux sistemlərənə zorunlu giriş nəzarəti (Mandatory Access Control) təmin edir. Bu təhlükəsizlik mexanizmi sistemin tələblərinə əsaslanaraq proseslərin və faylların bir-biri ilə əlaqəsini məhdudlaşdırır.
Firewall (İptables və nftables) – Linux firewall sistemləri şəbəkə trafikinə nəzarət etmək üçün istifadə olunur. Bu vasitələr məlumatın xarici təhdidlərdən qorunmasına kömək edir.Növbəti təhlükəsizlik həllinə baxaq Açıq mənbəli kodun üstünlüyü Linux açıq mənbəli olduğundan, kod bazası davamılı şəkildə yoxlanılır və potensial zəifliklər çevik şəkildə aradan qaldırılır.Sonra isə Linux-da proqramları yeniləmək çox asan və rahatdır. Distroların məxfi paket menecerləri sıx-sıx yeniləmələr təklif edir.
Windows təhlükəsizliyinə diqqət yetirək.
Windows, fərqli bir əməliyyat sistemi olaraq əsasən kommersiya istifadəsinə fokuslanmışdır və təhlukəsizlik sahəsində özünəməxsus çözüm təklifləri var.Windows-da əsas fayl sistemlərindən biri və ən yenisi olan NTFS-ə nəzər salaq NTFS (New Technology File System) fayl sistemi fayllara və qovluqlara incə icazələr təyin etməyə imkan verir. Bu, fayl sistemində məlumat təhlükəsizliyini artırır.
Sonrakı təhlükəsizlik həllərindən biridə Active Directory (AD) iş məkanları və təşkəlatlar üçün idarəetmə və təhlukəsizlik platforması təmin edir. AD vasitəsilə İstifadəçi həsablari idarə olunur və qruplara və rollara görə giriş icazələri təyin edilir.
Windows BitLocker vasitəsilə məlumatın disk səviyyəsində şirfələnməsini təmin edir. Bu şirfələmə texnologiyası cihazın itirilməsi və ya oğurlanması halında məlumatı qoruyur.Sonrakı təhlüksəzilik qaydasına baxaq Windows Defender, Windows-un daxili antivirus və antispyware alətidir. Real vaxt rejimində məlumatı skan edərək təhlükəsizlik təhdidlərini önləyir.Microsoft, Windows üçün nizamılı şəkildə təhlükəsizlik yamaqları təklif edir. Əsas yenilənmələr avtomatik rejimdə quraşdırıla bilir.
Linux və Windows təhlukəsizlik baxımından fərqli yanaşmalara malikdir. Linux daha çevik və nəzarət olunabilir bir sistem təklif etdiyi halda, Windows daha istifadə dostu və mükəmməl inteqrasiya olunmuş təhlukəsizlik çözümərləri təklif edir. Hər iki sistemin təhlukəsizlik imkanları istifadə sahəsinə və ehtiyaclara görə dəyərləndirilməlidir.
Əlavə olaraq
Hər bir əməliyyat sistemi kibertəhlükəsizlik baxımından öz üstünlükləri və mənfi cəhətləri ilə gəlir. Windows geniş istifadəçi bazasına görə ən çox hədəflənmiş əməliyyat sistemidir. Daimi yeniləmələr və güclü təhlükəsizlik proqramından istifadə Windows istifadəçiləri üçün çox vacibdir. Linux xüsusilə server mühitlərində geniş istifadə olunur və istifadəçilərə əməliyyat sistemi üzərində daha çox nəzarət imkanı verir. Bununla belə, sistem administratorları üçün təhlükəsizlik yamalarını vaxtında tətbiq etmək vacibdir. iOS qapalı ekosistemi və ciddi təhlükəsizlik siyasəti sayəsində nisbətən təhlükəsizdir, lakin həbs edilmiş cihazlar və sosial mühəndislik hücumları əhəmiyyətli risklər yarada bilər.
Əməliyyat sistemlərinin kibertəhlükəsizliyə qarşı davamlı olub-olmaması əsasən istifadəçinin bilik səviyyəsindən, təhlükəsizlik təcrübələrindən və yeniləmə siyasətindən asılıdır. Hər bir əməliyyat sistemi istifadəçi bazası və istifadə nümunələrindən asılı olaraq müxtəlif təhlükəsizlik problemləri ilə üzləşir. Kibertəhlükəsizlik təhdidlərindən qorunmaq üçün müntəzəm yeniləmələr, güclü təhlükəsizlik proqramı və istifadəçi məlumatlılığı vacibdir.
Əməliyyat sistemlərinin təhlükəsizliyi birbaşa olaraq istifadəçilərin bilik səviyyəsi və görülən təhlükəsizlik tədbirləri ilə bağlıdır. Windows, Linux və iOS əməliyyat sistemlərinin hər biri müəyyən üstünlüklər və çatışmazlıqlara malikdir və istifadəçilərin ehtiyaclarına uyğun seçim etmələri ən yaxşısıdır. Kibertəhlükəsizlik təhdidlərindən qorunmaq üçün müntəzəm yeniləmələr, güclü təhlükəsizlik proqramı və istifadəçi məlumatlılığı böyük əhəmiyyət kəsb edir.
