Faylları yoluxdurma üsullarına görə virusların növləri

Müasir texnologiyaların inkişafı, eyni zamanda, kibertəhlükəsizlik təhdidlərinin artmasına da səbəb olur. Kompüter virusları bu təhdidlərin ən şəkil tərəflərindən biridir. Viruslar faylları yoluxdurma üslubuna görə bir neçə kateqoriyaya bölünür. Bu yazıda onların əsas təsnifatlarına nəzər salaq.

1. Fayl Virusları (File Infectors)  Bu növ viruslar çox vaxt icra edilə bilən faylları (məsələn, .exe, .com) yoluxdururlar. Onlar yoluxmuş faylı işlətməyə çalışan zaman aktivləşir və sistemin digər hissələrinə yayılır. Məşhur fayl viruslarından biri “CIH” (Chornobyl) virusudur.

2. Boot Sektor Virusları (Boot Sector Viruses)  Boot sektor virusları kompüterə şan disklər və ya USB qurğuları vasitəsilə yoluxur. Bu növ viruslar sistemin yüklənən əsas hissəsinə (boot sektor) şıxışaraq sistem yükləndikdə aktivləşir. Misal olaraq, “Michelangelo” virusunu göstərmək olar.

3. Makro Viruslar (Macro Viruses) Makro viruslar çox vaxt Microsoft Office faylları (Word, Excel) kimi makro funksiyalarını dəstəkləyən sənədlərə yoluxur. Yoluxmuş fayl açıldıqda bu viruslar avtomatik olaraq işləyər. Makro viruslara misal olaraq “Melissa” virusunu göstərmək olar.

4. Rezident Viruslar (Resident Viruses) Rezident viruslar RAM-da mükəmməl bir şəkildə gizlənir və sistemin performansını yavaşladaraq digər proqramlara da yoluxur. Bu növ viruslar sistemə yükləndikdə avtomatik olaraq işləyir və RAM-dan silinmədiyi müdətdə aktiv qalır.

5. Polimorfik viruslar (Polymorphic Viruses) Polimorfik viruslar hər bir yoluxma prosesində özünüň kodunu dəyişdirər. Bu, antivirus proqramları tərəfindən aşkar edilməsini çətinləşdirir. Bu təknika virusun dəyişkən olub yenidən yayılmasına imkan yarıdır.

6. Troyanlar (Trojan Horses) Troyan virusları çox vaxt qanuni proqramlar kimi görünür, ancaq kompüterə yükləndikdə məxfi məlumatları çalmağı və ya sistemə zərər vurmağı hədəfləyir.

7. Çoxhissəli viruslar (Multipartite Viruses) Bu viruslar birdən çox hissəni eyni vaxtda yoluxdurur. Onlar eyni zamanda fayllara, boot sektoruna və digər sistem hissələrinə zərər vurur. “Tequila” virusu bu kateqoriyaya aid ola bilər.

8. Rootkit Virusları (Rootkits) Rootkitlər çox vaxt zərərli proqramları şəbəkədə və ya sistemdə gizlətmək üçün istinad edilir. Onlar administrator səviyyəsində icazələr alaraq sistem dəyişikliyi edir.

Sonda isə faylları yoluxdurma üslublarına görə virusların təsnifatı, kibertəhlükəsizliyi anlayıb tədbir almaq üçün vacibdir. Antivirus proqramlarını yeniləmək, şübhəli fayllardan qaçınmaq və ehtiyat nösxələri saxlamaq, bu təhdidə qarşı əsas qoruyucu əsaslardandır.