SSH (Secure Shell) uzaq kompüterlərlə, yəni serverlərlə əlaqə yaratmağa imkan verən idarəetmə protokoludur. SSH sayəsində siz serverinizə qoşula və idarəetmə əməliyyatlarınızı həyata keçirə bilərsiniz. Serverdə etdiyiniz bütün əməliyyatlar şifrələnir və SSH tərəfindən qorunur. Digitalocean və ya oxşar şirkətlərdən server alarkən/icarəyə götürdüyünüz zaman serverdə əməliyyatlar həyata keçirmək üçün əlaqə yaratmalısınız. Əgər siz Linux və ya MAC istifadə edirsinizsə, bu əlaqə prosesi üçün heç bir komponent quraşdırmanıza ehtiyac yoxdur. Bununla belə, Windows vasitəsilə Linux əsaslı serverə qoşulduqda SSH clent quraşdırmalı olacaqsınız. Bu iş üçün ən çox seçilən proqram PuTTY-dir. Bu yazıda mən Linux əsaslı sistemdən Linux əsaslı serverə SSH bağlantısının necə qurulacağını izah edəcəyəm. Bu proses olduqca sadədir. SSH bağlantısı üçün tələb olunan terminal kodunun strukturu aşağıdakı kimidir.
ssh [istifadeci_adi]@[Host/IP]
Yuxarıdakı nümunı koddan göründüyü kimi, SSH bağlantısı üçün bizə istifadəçi adı və host adı, yəni IP ünvan lazımdır. IP ünvanı, istifadəçi adı və parol adətən serveri satın aldığınız şirkət tərəfindən sizə email vasitəsilə bildirilir. Şirkət tərəfindən təyin olunan yaradılan user adətən root olur. Bununla belə, bəzi şirkətlər təhlükəsizlik səbəbi ilə kök istifadəçi adını vermir. Tam səlahiyyət əldə etmək üçün qoşulduqdan sonra terminal ekranında sudo su yazaraq root kimi daxil olmalısınız.
Nümunə olaraq baxa bilərik.
Əgər serverə ilk dəfə qoşulursunuzsa, yuxarıdakı kodu yazdığınız zaman sizdən əlaqəni davam etdirmək istəyib-istəmədiyiniz soruşulacaq. Bu suala bəli yazaraq cavab veririk.
Sonra sizdən aşağıdakı kimi parol daxil etməyi xahiş edəcək. Şifrənizi daxil edib Enter düyməsini sıxdıqda əlaqə qurulacaq. Əgər siz ilk dəfə qoşulursunuzsa, o, sizdən parolunuzu dəyişdirməyi tələb edə bilər. Bu halda, əvvəlcə cari parolunuzu, sonra isə yeni parolunuzu daxil etməlisiniz.
