Salam əziz dostlar,Əgər Linux əməliyyat sistemini öyrənmək istəyirsinizsə və ya kibertəhlükəsizlik sahəsinə marağınız varsa, internetdə qarşılaşacağınız ilk tövsiyələrdən biri OverTheWire: Bandit oyunu olacaq. Bu oyun, sizi sıfırdan başlayaraq, real həyat senarilərinə əsaslanan ssenarilər vasitəsilə komanda sətrində (terminalda) işləmə bacarığınıza meydan oxuyur. Bandit nədir?
Bandit, məşhur OverTheWire.org platformasında yerləşən bir təlim oyunudur. Məqsəd sadədir: hər səviyyədə sizə bir tapşırıq verilir və siz bu tapşırığı Linux əmrlərindən istifadə edərək həll edirsiniz. Tapşırığın cavabı – adətən bir şifrə olur – və bu, sizi növbəti səviyyəyə aparır.Bandit, terminalda işləməyi sıfırdan öyrənmək istəyənlər üçün nəzərdə tutulub. Tapşırıqlar getdikcə çətinləşir və sizə yeni əmrlər, texnikalar və təhlükəsizlik prinsipləri öyrədir.
Oyun necə işləyir?
Hər səviyyəyə SSH vasitəsilə qoşulursunuz. Əlavə proqram yükləməyə ehtiyac yoxdur. Sadəcə komanda sətrinə (Linux, macOS, WSL və ya Windows Terminal) aşağıdakı kimi bir əmr yazırsınız
ssh [email protected] -p 2220
İlk istifadəçi adı bandit0, parolu isə bandit0 olur. Daxil olduqdan sonra sizə tapşırıq verilir – məsələn: “readme adlı faylı oxuyun”. Bu faylın içində bandit1 üçün parol olacaq.
Bandit səviyyələri sizi pillə-pillə inkişaf etdirir. Başlanğıcda sadə cat, ls, cd əmrləri ilə tanış olursunuz. Sonrakı səviyyələrdə isə aşağıdakıları öyrənirsiniz
- Gizli və görünməyən fayllarla işləmək
- Fayl icazələri və icra hüquqları
- Simvollarla (-, . və s.) başlayan faylları necə idarə etmək
- grep, find, base64, strings, xxd kimi əmrlərlə dərin analiz
- Şəbəkə bağlantısı (nc ilə qoşulma)
- Skriptlərlə işləmə və avtomatlaşdırma
Bəs kimlər üçün uyğundur?
- Yeni başlayanlar: Linux komanda sətrinə heç toxunmamısınızsa, bu oyun sizin üçündür.
- Etik hackerlər və təhlükəsizlik həvəskarları: Praktik və interaktiv öyrənmək istəyənlər üçün əla resursdur.
- Tələbələr və təlim iştirakçıları: Tədris məqsədləri üçün istifadə edilə biləcək real və interaktiv lablar təqdim edir.
- Sistem administratorları və DevOps mühəndisləri: Problemlərin diaqnostikası və sistemlərlə işləmə bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün mükəmməldir.
Qoşulamaq üçün nə etməliyəm?
- Sayta daxil ol
- Terminalda ssh [email protected] -p 2220 yazaraq oyuna başlayın.
- Tapşırıqları oxuyun və araşdırın.
- Komandaları yazaraq şifrələri tapın və növbəti səviyyəyə keçin.
- Öyrəndiklərinizi qeyd edin və öz lab qeydlərinizi yaradın.
- Host (Server): bandit.labs.overthewire.org
- Port: 2220
- İstifadəçi adı (ilk səviyyə): bandit0
- Parol (ilk səviyyə): bandit0
OverTheWire Bandit, Linux və təhlükəsizlik dünyasına giriş üçün hazırlanmış ən faydalı və maraqlı vasitələrdən biridir. Tədris kitablarından fərqli olaraq, bu oyun sizi praktik olaraq düşündürür və əsl “real dünya” təcrübəsi qazandırır.Əgər siz də komanda sətri ilə barışmaq, təhlükəsizlik sahəsində bacarıqlarınızı artırmaq və bu prosesdən zövq almaq istəyirsinizsə – Bandit oyunu ilə bu səyahətə elə bu gün başlayın!
