Linux əməliyyat sistemində hardware ilə uyğunluq məsələləri, xüsusilə yeni hardware qurğuları ilə iş zamanı ortaya çıxır. Bu yazıda Linux nüvəsi və hardware arasında uyğunsuzluq xətaları və onların həlli yolları barədə məlumat verəcəyik.Kernel-də yğunsuzluqlar nədir?Linux nüvəsi, əməliyyat sisteminin ən vacib hissəsidir və hardware ilə əlaqə qurur. Hər yeni hardware qurğusu (məsələn, yeni prosessor, qrafik kartı, şəbəkə adapteri və s.) müəyyən bir nüvə sürücüsünü tələb edir. Uyğunsuzluq, kernelin hardware ilə düzgün əlaqə qura bilməməsi nəticəsində baş verir və bu, müxtəlif problemlərə səbəb ola bilər
- Sistem açılmır və ya yavaş açılır
- Qrafik və ya şəbəkə bağlantıları düzgün işləmir
- Cihazlar görünmür və ya düzgün işləmir
Uyğunsuzluq problemləri Kernelin hardware ilə uyğun olmaması çox müxtəlif səbəblərə görə baş verə bilər Yeni hardware komponentləri, məsələn, qrafik kartları və ya şəbəkə kartları, əvvəlki Linux nüvələrində dəstəklənmir.Bəzi hardware komponentləri yalnız yeni kernel versiyalarında düzgün işləyir, köhnə nüvələr bu hardware-ləri düzgün tanımaya bilər və ya Hardware üçün düzgün və ya ən son sürücülərin olmaması çıxan xətalardan digərləridə Uyğunsuzluq xətaları adətən boot zamanı və ya sistem işləyərkən görünür. Bu xətaları aşkar etmək üçün aşağıdakı üsulları istifadə edə bilərsiniz
dmesg - komandası ilə kernelin boot zamanı gördüyü xətaları yoxlaya bilərsiniz.
dmesg | grep -i error
Bu komanda, kernel tərəfindən aşkarlanan səhvləri və xəbərdarlıqları göstərir.Sisteminizin hardware komponentlərini lspci və lsusb əmrləri ilə yoxlaya bilərsiniz. Bu, hardware-in sistem tərəfindən düzgün tanınıb-tanınmadığını göstərir.
lspci lsusb
Qrafik hardware problemləri üçün, Xorg log fayllarını yoxlamaq faydalıdır. Bu fayllar /var/log/ qovluğunda yerləşir
cat /var/log/Xorg.0.log | grep -i error
Uyğunsuzluq problemlərinin həlli yolları Uyğunsuzluq problemini həll etmək üçün müxtəlif üsullar mövcuddur Yeni hardware dəstəyi əldə etmək üçün kernelin ən son versiyasına yeniləmə etməlisiniz. Linux kernel inkişafı davam edir və yeni kernel versiyaları hardware ilə uyğunluq problemlərini həll edə bilər. Kernelin necə yüksəldiləcəyinə dair addımlar.Əgər istifadə etdiyiniz Linux paylaması rəsmi olaraq yeni kernel versiyasını təqdim edirsə, apt, dnf, yum, və ya pacman kimi paket menecerlərindən istifadə edərək kernelin ən son versiyasını quraşdıra bilərsiniz.
sudo apt update sudo apt install linux-generic
Bəzi hardware komponentləri üçün xüsusi sürücülər tələb olunur. Bu sürücüləri əlavə etmək üçün aşağıdakı üsulları izləyə bilərsiniz Məsələn, NVIDIA və AMD qrafik kartları üçün xüsusi sürücülər lazımdır. Bu sürücüləri quraşdırmaq üçün adətən aşağıdakı əmrlər istifadə olunur
NVIDIA: sudo apt install nvidia-driver AMD: sudo apt install amdgpu-pro
Çox sayda hardware, Linux-da açıq mənbəli sürücülərlə dəstəklənir. Kernelin açıq mənbəli sürücüləri avtomatik olaraq quraşdırılır.Bəzi hardware qurğuları üçün əlavə modullar tələb oluna bilər. Modulları aşağıdakı kimi yükləyə bilərsiniz
sudo modprobe <modul_adı>
Bu, kernelə yeni hardware modullarını yükləyəcək və onların düzgün işləməsini təmin edəcək.
Bəzi uyğunsuzluq problemləri UEFI və ya BIOS ayarlarından qaynaqlana bilər. Məsələn, Secure Boot və ya Fast Boot funksiyaları Linux-un doğru işləməsinə mane ola bilər. Bu hallarda, BIOS və ya UEFI ayarlarına daxil olub, Secure Boot funksiyasını deaktiv etmək kömək edə bilər.Uyğunsuzluq məsələlərini həll etmək üçün çoxsaylı Linux dəstək forumları və icmalarından istifadə edə bilərsiniz. Məsələn, Arch Linux, Ubuntu, və ya Debian forumları.Hardware istehsalçısının rəsmi saytında uyğun Linux sürücüləri və firmware yeniləmələri axtarın.
Yekun olaraq Linux kerneli və hardware arasında uyğunsuzluq problemləri tez-tez meydana çıxsa da, doğru alətlər və üsullarla bu məsələləri həll etmək mümkündür. Kernelin güncellenməsi, sürücülərin düzgün quraşdırılması, kernel modullarının yüklənməsi və BIOS/UEFI ayarlarının yoxlanması ilə hardware və Linux arasındakı uyğunsuzluqlar aradan qaldırıla bilər.
