Proqramlaşdırmadan anlayışı olanlar üçün yaza bilən hər bir kəs virusda yarada bilər. Viruslar digər tətbiqlər kimi yazılır, fərq onların apardığı fəaliyyətdə olur. Virus fəaliyyət növündən asılı olaraq kompüterinizdəki məlumatları dəyişə, şifrələyə, silə və oğurlaya bilər. Nümunə üçün aşağıdakı tip viruslar və onların fəaliyyəti haqqında qısa məlumat
Viruslar nədir?
Viruslar, kompüter proqramları və faylları üzərində özlərini yayıb ziyan vurmağa çalışan zərərli kodlardır. Bir çox virus növü istifadəçinin xəbərdarlığı olmadan sistemə daxil olaraq, faylları silə, məlumatları oğurlaya və ya sistemin fəaliyyətini pozmağa çalışa bilər. Viruslar, e-poçt əlavələri, proqram yükləmələri, veb saytlar və hətta USB sürücüləri vasitəsilə yayılabilir. Bir virusun yayılma prosesində əsas məqsədi, mümkün qədər çox sistemə daxil olmaq və mümkün qədər çox ziyan vurmaqdır.
Virusların növlərinə baxaq
- Fayl virusları Bu viruslar kompüterin diskində saxlanılan proqram və ya faylları dəyişdirir. Onlar, özlərini yeni fayllara yerləşdirərək, digər fayllara ziyan vurmağa çalışır.
-
Makro virusları: Bu növ viruslar proqramlar və tətbiqlər daxilindəki makro dilində yazılır və əsasən ofis proqramları (Word, Excel və s.) vasitəsilə yayılır.
-
Sistem virusları: Bu viruslar kompüterin əməliyyat sisteminə daxil olub, sistemin işini poza bilər. Onlar, əməliyyat sistemi ilə bağlı proqram fayllarını dəyişdirərək, kompüterin işləməsini dayandıra bilərlər.
- Şəbəkə virusları: Bu viruslar internet və digər şəbəkə vasitəsilə yayılır və şəbəkədəki bir çox cihazı təsir edə bilər.
Antiviruslar nədir?
Antivirus proqramları, kompüter sistemini viruslardan qorumaq üçün nəzərdə tutulmuş tətbiqlərdir. Onlar, virusları aşkarlayıb silə bilər və ya kompüterə zərərli proqramlar daxil olmadan əvvəl müvafiq tədbirlər görürlər. Antiviruslar həmçinin, proqramın fəaliyyətini izləyərək, şübhəli fəaliyyətləri müəyyənləşdirir və istifadəçini xəbərdar edir.
Antivirusların İşləmə prinsipinə baxaq Antiviruslar bir neçə fərqli üsuldan istifadə edərək virusları aşkarlayır və qarşısını alır
- İmzalarla aşkarlama: Antivirus proqramı, virusların tanınmış imzalarını (unikal kod və ya tərtibat) bazasında saxlayır. Bu üsul, əvvəlcədən məlum olan virusları aşkar etməyə imkan verir.
-
Davranış analizi: Antivirus, sistemdə şübhəli fəaliyyətləri müşahidə edərək virusların fəaliyyətini təhlil edir. Bu, tanınmamış virusları aşkar etməyə kömək edir.
-
Sandbox texnologiyası: Sandbox, virusların təsirini əvvəlcədən təhlil edərək, onların necə işlədiyini göstərən xüsusi bir mühitdir. Antiviruslar bu mühitdə virusların davranışını izləyərək onları təhlükəsiz şəkildə təhlil edə bilər.
- Real zaman aşkarlanması: Antiviruslar, sistemdə hər zaman aktivdir və istifadəçi yeni faylları yüklədikcə və ya proqramları işə saldıqca onları yoxlayır. Bu, zərərli proqramların dərhal aşkarlanmasına kömək edir.
Antivirus seçərkən diqqat edilməsi lazım olan məsələlərə baxaq
- Həssaslıq və Güvənlik: Antivirus, virusları aşkarlamağı nə qədər yaxşı edirsə, o qədər güvənli olacaq. Güclü imza bazası və effektiv davranış analizi olan bir proqram seçmək daha yaxşıdır.
-
Sistem Resursları: Antivirus proqramı çox resurs tələb etməməli və sistemin yavaşlamasına səbəb olmamalıdır. İdeal antivirus proqramı, sistemə minimal təsir göstərərək mükəmməl qoruma təmin etməlidir.
-
Fəaliyyətə Baxış: Antivirus proqramı, yalnız virusları təmizləməkdən ibarət olmamalıdır. Həmçinin, təhlil, şübhəli fəaliyyətləri izləmə və qarşısını alma kimi funksiyalara da malik olmalıdır.
- Yenilənmə: Viruslar daim inkişaf edir, buna görə də antivirus proqramı davamlı olaraq yenilənməli və yeni viruslara qarşı mübarizə aparmalıdır.
Nəticə olaraq, viruslar, kompüterlər və sistemlər üçün ciddi təhlükə yaradır. Antivirus proqramları isə bu təhlükələri idarə etməyə kömək edir və istifadəçiləri zərərli proqramlardan qoruyur. Həm fərdi istifadəçilər, həm də şirkətlər üçün güclü antivirus proqramları seçmək və müntəzəm olaraq yeniləmək vacibdir. Bu, məlumatların qorunmasını və sistemin sağlamlığını təmin etməyə kömək edir.
