Salam, əziz oxucular! Bu gün sizə Linux distroları, onların xüsusiyyətləri və istifadə sahələri haqqında ətraflı məlumat verəcəyik
Linux distroları – qısaca distro – Linux nüvəsi (kernel) üzərində qurulan əməliyyat sistemləridir. Onlardan serverlərdə, qoşulu cihazlarda (embedded devices), masaüstü kompüterlərdə və mobil telefonlarda istifadə olunur. Linux distroları eyni şirkətin müxtəlif filialları kimi qəbul edilə bilər: hamısı eyni əsas işçilərə (komponentlərə), təşkilati struktura (arxitekturaya) və ümumi mədəniyyətə (filosofiyaya) malikdir, amma hər biri fərqli bazar və ya istifadəçi tələblərinə uyğunlaşdırılıb. Hər distro özünəməxsus proqram paketləri və konfiqurasiyaları ilə fərqlənir, amma hamısı Linux-un ümumi dəyərləri altında fəaliyyət göstərir.
Hər Linux distrosu özünəməxsus xüsusiyyətlərə, paketlərə və alətlərə sahibdir. Məşhur nümunələr bunlardır:
Çox istifadəçi Linux-u masaüstü kompüterlərdə seçir, çünki o, pulsuzdur, açıq mənbəlidir və yüksək dərəcədə fərdiləşdirilə bilir. Ubuntu və Fedora, xüsusən də yeni başlayanlar üçün məşhur seçimlərdir. Linux həm də server əməliyyat sistemi kimi geniş istifadə olunur, çünki təhlükəsiz, sabit və etibarlıdır, həmçinin müntəzəm yenilənmələr alır.
Kibertəhlükəsizlik mütəxəssisləri Linux-u daha çox sevirlər, çünki açıq mənbə koduna sahibdir. Bu, həm təhlükəsizlik üçün yoxlanışı, həm də istəyə uyğun dəyişiklik etməyi mümkün edir. Beləliklə, istədiyimiz halda Linux distrolarınızı xüsusi məqsədlərə görə optimallaşdıra və qurşa bilərik.
Linux distroları demək olar ki, hər yerdə istifadə olunur: veb serverlərdə, mobil cihazlarda, qoşulu sistemlərdə, bulud mühitlərində və masaüstü kompüterlərdə. Kibertəhlükəsizlik mütəxəssisləri üçün məşhur distrolarından bəziləri bunlardır
ParrotOS
Ubuntu
Debian
Raspberry Pi OS
CentOS
BackBox
BlackArch
Pentoo
Əsas fərqlər paketlərdə, istifadəçi interfeysində və mövcud alətlərdədir. Kali Linux kibertəhlükəsizlik üçün ən məşhur distrodur, çünki o, çoxlu təhlükəsizlik yönümlü alətlərlə gəlir. Ubuntu masaüstü istifadəçilər üçün, Debian serverlər və qoşulu sistemlər üçün məşhurdur. Red Hat Enterprise Linux (RHEL) və CentOS isə əsasən böyük şirkətlərdə istifadə olunur.
Debian
Debian sabitliyi və etibarlılığı ilə tanınan məşhur Linux distrosudur. Ondan masaüstü kompüterlərdə, serverlərdə və qoşulu sistemlərdə istifadə olunur. Debian Advanced Package Tool (apt) adlı paket idarəetmə sistemi ilə proqram yeniləmələrini və təhlükəsizlik yamalarını idarə edir. Bu sistem avtomatik olaraq yeniləmələri yükləyib quraşdıra bilir, həmçinin əl ilə də icra etmək mümkündür.
Debian digər distroalra nisbətən öyrənməkdə bir az çətin ola bilər, amma ən çevik və fərdiləşdirilə bilən sistemlərdən biridir. Qurulumu və konfiqurasiyası çətin görünə bilər, amma bu, istifadəçiyə daha çox nəzarət imkanı verir. Çox vaxt nəzarət artdıqca sistem daha çətin görünür, amma əslində əldə edilən imkanlar dəyərli olur. Əgər lazımi səviyyədə öyrənməsək, sadə görünən tapşırıqlara daha çox vaxt sərf edə bilərik. Amma bir neçə əsas əmri və aləti dərindən öyrənsək, işimiz asanlaşar.
Debian sabitlik və etibarlılığı ilə seçilir. Uzunmüddətli dəstək buraxılışları sayəsində 5 ilə qədər yeniləmə və təhlükəsizlik yamaları təqdim edir. Bu, 24/7 işləməli olan serverlər üçün xüsusilə vacibdir. Zaman-zaman boşluqları olsa da, Debian icması tez bir zamanda yamalar yayımlayır. Həmçinin, Debian təhlükəsizlik və məxfilik mövzusunda güclü öhdəliyə sahibdir və etibarlı tarixçəsi var.
Debian həm masaüstü, həm server, həm də kibertəhlükəsizlik üçün çox yönlü və etibarlı Linux distrosudur. Onun sabitliyi, güvənilirliyi və təhlükəsizliyə diqqəti onu bir çox məqsəd üçün cəlbedici seçim edir.
