Salam əzizi oxucular, bu gün internet dağının görünməyən qorxunc tərəfi olan DarkWeb haqqında danışacağıq.Darkweb, internetin “gizli” və “anonim” hissəsidir və ümumiyyətlə yalnız xüsusi proqramlar və alətlər vasitəsilə əldə edilə bilər. Bu, “Deep Web” (dərin veb) adı verilən internetin böyük hissəsinin bir alt qismidir. Deep Web internetin açıq hissəsi olmayan (məsələn, parolla qorunan e-poçt hesabları, məxfi məlumatlar, akademik bazalar) məlumatları əhatə edir, lakin Darkweb bu məxfi məlumatların çox daha dərin, anonim şəkildə əldə olunduğu və qeyri-qanuni fəaliyyətlərin baş verdiyi hissəsidir. Darkweb-in əsas xüsusiyyəti, istifadəçilərin anonimliyini qorumaq məqsədilə xüsusi şəbəkə və protokolların (məsələn, Tor) istifadə olunmasıdır.
Diqqət! Bu məqalə öyrənmə məqsədi ilə paylaşılıbdır bu məlumatın heç bir ticari məqsədlə istifadə edilməməsi və müvafiq hüquqi qaydalara uyğun olması vacibdir. Təhlükəsizlik və hüquq məsələlərinə diqqət yetirmək hər zaman önəmlidir.
Darkweb-ə necə daxil olunur?
Darkweb-ə daxil olmaq üçün xüsusi proqramlara ehtiyac var. Ən çox istifadə olunan proqramlardan biri Tor (The Onion Router) adlanır. Tor şəbəkəsi istifadəçilərin internet fəaliyyətlərini anonimləşdirir. Tor ilə əlaqə qurularkən, istifadəçinin trafikini bir neçə fərqli serverdən keçirməklə, onların IP ünvanı gizlədilir və yerini təyin etmək çətinləşdirilir. Bu şəbəkə üzərindən əldə edilən saytların .onion uzantısı olur və yalnız Tor vasitəsilə açılır.
Bundan əlavə, I2P (Invisible Internet Project) və digər xüsusi şəbəkələr də Darkweb-ə girişi təmin edən alternativlərdən biridir.
Darkweb-in İstifadə olunduğu sahələr
Məxfilik və Anonimlik – Darkweb, istifadəçilərə yüksək səviyyədə anonimlik və gizlilik təmin edir. Bu xüsusiyyət, ölkələrdəki senzura və ya internet fəaliyyətlərini izləyən sistemlərdən qaçmağa çalışan istifadəçilər üçün vacibdir. Bəzi jurnalistlər, fəallar və siyasi müxaliflər, təqiblərdən qorunmaq məqsədilə Darkweb istifadə edirlər.
Qeyri-hüquqi fəaliyyətlər – Darkweb, müxtəlif qanunsuz fəaliyyətlərin baş verdiyi bir platforma olaraq da tanınır. Burada narkotiklər, silahlar, oğurluq məlumatlar, saxta sənədlər və digər qanunsuz məhsullar alınıb satıla bilər. Bu səbəbdən, Darkweb bəzi hüquq-mühafizə orqanları üçün problemli bir sahədir.
Qeyri-qanuni Servislər – Darkweb-də, identifikasiya oğurluqları, şantaj, haker hücumları, saxta bank kartları və digər qanunsuz xidmətlərə dair təkliflər də mövcuddur. Bu səbəbdən, bu platforma həm də kriminal fəaliyyətlər üçün istifadə olunur.
Məxfi məlumatlar və araşdırmalar – Bəzi tədqiqatçılar, hüquq-mühafizə orqanları və digər mütəxəssislər, Darkweb-dəki məlumatları araşdıraraq qeyri-qanuni fəaliyyətləri izləməyə çalışırlar. Ancaq bəzən bu məkan, məxfi dövlət məlumatlarının sızdırılması və digər təhlükəsizlik məsələlərinə də ev sahibliyi edir.
Darkweb-dəki bizim təhlükələr
Darkweb-də təhlükələr çoxdur, xüsusən qanunsuz fəaliyyətlərin yayılması ilə bağlı risklər yüksəkdir. Bu fəaliyyətlərə qarışmaq ciddi hüquqi nəticələrə səbəb ola bilər. Darkweb-də hər şeyin anonim olduğunu düşünmək yanlış ola bilər; hətta burada fəaliyyət göstərən bir çox sayt da istifadəçilərin fəaliyyətlərini izləyə bilər və ya zərərli proqramlar yayaraq məlumatlarınıza müdaxilə edə bilər.
Zərərli proqramlar və viruslar – Darkweb-də zərərli proqramlar, viruslar və hakerlər tərəfindən yönləndirilən şəbəkə hücumları çox yaygındır. Bəzi saytlar, istifadəçiləri aldatmaq və onların kompüterlərinə zərərli proqramlar yerləşdirmək məqsədilə qurulub.
Hüquqi risqlər – Darkweb-də iştirak etmək, hüquqi məsələlərə gətirib çıxara bilər. Qanunsuz ticarət və fəaliyyətlərə qatılmaq, hətta sadəcə izləmək belə hüquqi məsələlərə yol açmaq üçün kifayətdir. Bir çox ölkədə Darkweb-də qanunsuz fəaliyyətlərin izlənməsi və qarşısının alınması üçün müvafiq hüquq-mühafizə orqanları fəaliyyət göstərir.
Darkweb ilə bağlı səhv bizə çatdırılanlar.
Darkweb, yalnız qanunsuzluq demək deyil – Bir çox insan Darkweb-i yalnız qanunsuz fəaliyyətlərlə əlaqələndirir, amma bunun tərs tərəfi də var. Darkweb, təqiblərdən qaçan insanlar üçün bir yaşam sahəsi ola bilər. Məsələn, siyasi müxaliflər və jurnalistlər, anonimlik təmin etmək və senzura ilə mübarizə aparmaq məqsədilə Darkweb-i istifadə edirlər.
Hamı Darkweb-də pis niyyətlə fəaliyyət göstərmir – Darkweb-in bir hissəsi yaxşı niyyətlərlə də istifadə olunur. Məsələn, bəzi qeyri-hökumət təşkilatları, xüsusi şəraitdə çalışan tədqiqatçılar və məxfi məlumatlarla işləyən mütəxəssislər, burada təhlükəsiz və anonim mühitdə fəaliyyət göstərirlər.
Yekunda isə qeydlərimizə baxaq
Darkweb, internetin açıq və tanınmış hissəsindən kənarda yerləşən, daha gizli və anonim bir şəbəkədir. Burada həm qanuni, həm də qeyri-qanuni fəaliyyətlər baş verir. İnterneti daha azad və məxfi şəkildə istifadə etmək istəyənlər üçün Darkweb bir vasitə olsa da, bu alət həm də böyük təhlükələr və hüquqi risklər daşıyır. Darkweb-ə daxil olmaq üçün xüsusi texnologiyalara ehtiyac duyulur və bu şəbəkənin istifadəsi ciddi şəkildə diqqət tələb edir.
