Salam əziz oxucular,bu gün sizə Linux distrolarında istifadə olunan fayl sistemləri haqqında danışacağıq. BTRFS, ZFS, XFS və EXT4 bunlar müasir və geniş istifadə olunan fayl sistemləridir.
Hər biri müxtəlif tələblərə və istifadə ssenarilərinə görə fərqli üstünlüklər və xüsusiyyətlər təklif edir. Aşağıda bu fayl sistemlərinin hər biri haqqında ətraflı məlumat verilir.
BTRFS
BTRFS (B-Tree File System) Linux üçün nəzərdə tutulmuş müasir və qabaqcıl fayl sistemidir. Bu fayl sistemi çoxlu xüsusiyyətlərə və üstünlüklərə malikdir, xüsusilə yüksək dərəcədə çevik və inkişaf etmiş məlumat qoruma metodlarına sahibdir. BTRFS, əsasən aşağıdakı xüsusiyyətlərə görə diqqət çəkir.BTRFS-də snapshotlar yaratmaq mümkündür. Snapshot, müəyyən bir anın fayl sisteminin tam surətini alır. Bu, məlumatların bərpasını və ya müvəqqəti dəyişikliklərin sınaqdan keçirilməsini asanlaşdırır və Fayl və ya kataloqun “clone”unu yaratmaq mümkündür. Bu, məlumatın eyni mənbədən başqa bir yerdə yer almasına imkan verir, amma əslində məlumatlar yalnız dəyişən hissələrdə saxlanılır, bu da çox az yer tutmasına səbəb olur.BTRFS, geniş xüsusiyyətləri və yüksək təhlükəsizlik səviyyəsi ilə müasir fayl sistemi tələb edən istifadəçilər və administratorlar üçün idealdır. Bununla yanaşı, müəyyən vəziyyətlərdə digər fayl sistemləri ilə müqayisədə daha yaxşı nəticələr verə bilər, amma hələ də bəzi inkişaf etməmiş sahələrə malikdir.
ZFS
ZFS (Zettabyte File System), ilk olaraq Sun Microsystems tərəfindən inkişaf etdirilmiş və hazırda OpenZFS layihəsi tərəfindən təkmilləşdirilən bir fayl sistemidir. ZFS, çox güclü xüsusiyyətlərə malik bir fayl sistemidir və əsasən yüksək səviyyədə məlumat təhlükəsizliyi, performans və genişlənə bilənlik təklif edir. ZFS həmçinin bir “volume manager” (həcm meneceri) funksiyası yerinə yetirərək, disklərin idarə olunmasını və genişlənməsini asanlaşdırır. ZFS, hər bir məlumat blokunun düzgünlüyünü yoxlamaq üçün güclü checksum metodlarından istifadə edir. Bu, məlumatın diskə yazılmadan əvvəl düzgünlüyünü yoxlamağa imkan verir və korlanmış məlumatları aşkar edib düzəltməyə kömək edir.
ZFS-də snapshotlar yaratmaq çox asandır. Snapshot, müəyyən bir anın tam surətini alır, və bu, məlumatların bərpasını asanlaşdırır. Snapshotlar da yazma zamanı məlumatın blok səviyyəsində fərqli versiyalarını saxlayır.ZFS, snapshotlardan fərqli olaraq “clone”ları yaratmağa imkan verir. Clone, snapshotla əlaqəli olan və eyni məlumatı paylaşan yeni bir verilənlər hissəsidir. Bu, əlavə yer tutmadan verilənlərə yeni əməliyyatlar etməyə imkan verir.
EXT4
Ext abbreviaturası Linux-un 1992-ci ildə yaradılmış orijinal genişləndirilmiş fayl sisteminə aiddir. O, Linux-a eyni sistemdə eyni vaxtda birdən çox fayl sistemini dəstəkləməyə imkan verən virtual fayl sistemi (VFS) keçidindən ilk istifadə edən olub. O vaxtdan bəri, Linux üç yeniləmə buraxdı: bu gün Linux sistemində standart olaraq gələn ext2, ext3 və EXT4.
Təkamül prosesi ilə müqayisədə daha böyük faylları və həcmləri idarə edə bilən EXT4, eyni zamanda daha böyük həcmdə məlumatların effektiv şəkildə bölüşdürülməsi ilə performansı artıran və parçalanmanı azaldan gecikdirilmiş yerləşdirmə vasitəsilə flash yaddaşın ömrünü uzadır. Üstəlik, EXT4-də bir sıra faydalı xüsusiyyətlərdən istifadə olunur ki, bu da sistemin etibarlılığını və nasazlığa dözümlülüyünü əhəmiyyətli dərəcədə artırır: EXT4 əvvəldən faylların pozulmasını azaltmaq üçün logging sistemindən istifadə etmişdir. ayırma, log və metadata yoxlama məbləğləri, daha sürətli fayl sisteminin yoxlanılması, limitsiz alt kataloqlar və s.
Bununla birlikdə, daxili disk və həcm idarəetməsi olan əvvəllər nəzərdən keçirilmiş BTRFS-dən fərqli olaraq, EXT4 “saf fayl sistemidir”. Bu o deməkdir ki, hətta birdən çox diskiniz olsa belə – və buna görə də pozulmuş məlumatların nəzəri olaraq bərpa oluna biləcəyi paritet və ya artıqlıq – EXT4-ün bu barədə məlumatı yoxdur, eləcə də ondan öz xeyrinizə istifadə etmək imkanı yoxdur. O, həmçinin müasir faydalı yükləri idarə etmək qabiliyyəti ilə məhdudlaşır, buna görə də EXT4 bu günlərdə bir qədər köhnəlmiş hesab olunur.
XFS
Extents Fayl Sistemi və ya XFS, RHEL ailəsi üçün standart olaraq gələn, böyük fayllarla çox yaxşı işləyən və möhkəmliyi və sürəti ilə tanınan 64 bitlik, yüksək performanslı jurnal fayl sistemidir. XFS, ayırma qruplarına əsaslanan dizaynı sayəsində xüsusilə paralel giriş/çıxış (I/O) əməliyyatlarında mahirdir. Bu yolla, XFS çoxlu fiziki saxlama cihazlarını əhatə edərkən I/O mövzularının, fayl sisteminin bant genişliyinin və faylların və fayl sisteminin ölçüsünün əla miqyasını təmin edir. EXT4-dən fərqli olaraq, XFS həmçinin limitsiz inode bölgüsü, qabaqcıl ayırma göstərişləri (lazım olduqda) və son versiyalarda təkrar keçid dəstəyi təklif edir.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, digər üstünlüklərlə yanaşı, XFS metadata qeydindən istifadə etməklə və yazma maneələrini saxlamaqla məlumatların ardıcıllığını təmin edir. B-ağaclarında saxlanılan məlumat strukturları ilə genişliklər arasında yer ayırmaq, xüsusən də böyük fayllarla işləyərkən ümumi fayl sisteminin işini yaxşılaşdırır. Gecikmiş yerləşdirmə fayl sisteminin parçalanmasının qarşısını alır; Onlayn defraqmentasiya da dəstəklənir. XFS-in başqa bir unikal xüsusiyyəti, I/O bant genişliyinin bir çox real vaxt proqramları üçün uyğun olan əvvəlcədən müəyyən edilmiş sürətdə əvvəlcədən ayrılmasıdır.
Sistemin çatışmazlıqlarına səssiz disk nasazlıqlarına və “bit itkisinə” qarşı ciddi təhlükəsizlik çatışmazlığı, məlumat itkisi zamanı faylları bərpa etmək üçün demək olar ki, tam mümkün olmaması və çox sayda kiçik fayllara yüksək həssaslıq daxildir.
Fayl sisteminin bərpası prosesi aşağıdakı kimiidir
Doğrudur, bəzi fayl sistemi bərpa proqramları kiçik məntiqi səhvləri və ya həcm pozğunluqlarını düzəltməkdə yaxşı ola bilər. Bununla belə, problemin özünün diaqnozu çox çətin ola bilər, bundan sonrakı bərpa prosesini qeyd etməmək, çoxlu təcrübə və texniki ustalıq tələb edir.
Vəziyyətin pisləşməsinin qarşısını almaq üçün (vacib fayllarınızı həmişəlik itirməyi düşünün) etibarlı məlumat bərpa komandası ilə əlaqə saxlamağı məsləhət görürük. Yaşadığınız fiziki problem – yaddaş cihazınızın zədələnməsi və ya fayl sisteminizin nasazlıqları nəticəsində yaranan məntiqi problem olsun, SalvageData-da onu ən sürətli və ən təhlükəsiz şəkildə aradan qaldırmaq üçün bütün lazımi avadanlıq və sertifikatlı təcrübəmiz var. İşinizi pulsuz nəzərdən keçirmək üçün bizimlə əlaqə saxlayın və qalan işləri peşəkarlara həvalə edin.
