Sistem administratoru olmaq istəyirsinizsə, doğru təlimatları və resursları tapmaq əhəmiyyətlidir. Sistem administrasiyası, bir çox fərqli texnologiya və vasitələrə dair geniş məlumat tələb edir. Xoşbəxtlikdən, internetdə bu sahədə biliklərinizi inkişaf etdirə biləcəyiniz bir çox pulsuz mənbə mövcuddur. Bu yazıda, sistem administrasiyası üzrə faydalı və pulsuz kitabları təqdim edirik.
1. The Linux Documentation Project (TLDP)
TLDP, Linux əməliyyat sistemini istifadə edərək sistem administrasiyası öyrənmək üçün çoxsaylı dərsliklər və təlimatlar təqdim edir. Bu layihə, hər kəsin Linux və açıq mənbə texnologiyaları ilə daha yaxından tanış olmasına kömək edir. Təklif edilən dərsliklər, həm yeni başlayanlar, həm də təcrübəli istifadəçilər üçün faydalıdır.
- Link: TLDP
2. “Linux From Scratch” (LFS)
“Linux From Scratch”, Linux sistemini sıfırdan qurmağı öyrənmək istəyənlər üçün ideal bir mənbədir. Bu pulsuz kitab, Linux əməliyyat sisteminin bütün hissələrini sıfırdan qurmağı və öz sisteminizi necə tərtib etməyi izah edir. LFS, praktiki olaraq, Linux-un hər bir detalına daxil olmağa imkan verir.
- Link: Linux From Scratch
3. “The Linux Command Line” – William Shotts
Komanda sətiri Linux-un ən əsas alətlərindən biridir. “The Linux Command Line”, komanda sətirində işləməyi öyrənmək üçün əla bir qaynaqdır. Bu kitab, komanda sətirini istifadə edərək Linux-da əmrləri necə yerinə yetirəcəyinizi izah edir və sistem administrasiyası üzrə ən vacib əmrləri öyrədir.
- Link: The Linux Command Line
4. “Introduction to Linux” – Linux Professional Institute (LPI)
“Introduction to Linux” kitabı, Linux Professional Institute tərəfindən təqdim olunan və Linux ilə yeni başlayanlar üçün nəzərdə tutulmuş bir qaynaqdır. Bu kitab, Linux sistemlərinin əsaslarını başa düşmək istəyənlər üçün mükəmməl bir qaynaqdır. O, həmçinin Linux Professional Institute (LPI) tərəfindən təqdim olunan sertifikasiya proqramlarına hazırlıq üçün faydalıdır.
- Link: Introduction to Linux
5. “UNIX and Linux System Administration Handbook” – Evi Nemeth, Garth Snyder, Trent R. Hein, Ben Whaley, Dan Mackin
Bu kitab, UNIX və Linux sistemləri üzərində işləmək üçün çox geniş və əhatəli bir qaynaqdır. Kitab, sistem administrasiyasının ən vacib mövzularını – şəbəkə idarəetməsi, təhlükəsizlik, server qurulumu, fayl sistemləri və daha çoxunu izah edir. Bu kitab həmçinin Linux və UNIX sistemlərində qarşılaşa biləcəyiniz müxtəlif məsələlərin həlli yollarını təqdim edir.
6. “Linux System Administration” – Tom Adelstein, Bill Lubanovic
Bu kitab, Linux sistemləri ilə əlaqəli ən mühüm idarəetmə məsələlərinə dair təlimatları təqdim edir. Burada, sistem administratorlarının üzləşə biləcəyi ümumi çətinliklərə dair təcrübə əsasında tövsiyələr və həllər yer alır. Kitabda, həmçinin Linux serverlərinin qurulması, təhlükəsizlik tədbirləri və şəbəkə idarəetməsi barədə çoxlu məlumat var.
7. “Essential System Administration” – Aeleen Frisch
Bu kitab, hər cür sistem administratorları üçün nəzərdə tutulmuş bir qaynaqdır və Linux da daxil olmaqla, müxtəlif əməliyyat sistemlərində işləyən sistem administratorları üçün nəzərdə tutulmuş vacib məlumatlar təqdim edir. Burada, sistemin monitorinqi, istifadəçi idarəetməsi, şəbəkə və təhlükəsizlik məsələləri əhatə edilir.
8. “How Linux Works: What Every Superuser Should Know” – Brian Ward
Linux-un necə işlədiyini anlamaq istəyirsinizsə, bu kitab tam sizə görədir. Kitab, Linux-un daxili iş prinsipini və sistem administratorlarının lazım olan əsas bilikləri təqdim edir. Bu mənbə, əsas Linux komanda sətiri əmrləri, sistemin strukturunu və kernel idarəetməsini daha dərindən başa düşmək istəyənlər üçün faydalıdır.
-
Link: How Linux Works
9. “The Art of Unix Programming” – Eric S. Raymond
Bu kitab, UNIX və Linux sistemlərini daha effektiv idarə etmək və onlardan maksimum faydalanmaq üçün lazım olan əsas prinsipləri təqdim edir. Kitabda, UNIX proqramlaşdırmasının fəlsəfəsi, iş üsulları və kodlaşdırma ən yaxşı təcrübələri izah olunur.
10. “Linux Bible” – Christopher Negus
Bu kitab, Linux sistemlərinin idarə edilməsi üçün ətraflı təlimatlar və nümunələr təqdim edir. Ən populyar Linux distribusiyalarını, tətbiqləri, şəbəkə idarəetməsini, təhlükəsizliyi və digər mühüm mövzuları əhatə edir. Bu kitab həmçinin sistem administratorları üçün faydalı olan praktiki məsləhətlər təqdim edir.
-
Link: Linux Bible
11. “RHEL 9 – Red Hat Enterprise Linux System Administration” – Sander van Vugt
Red Hat Enterprise Linux (RHEL) ilə işləyən sistem administratorları üçün mükəmməl bir qaynaq olan bu kitab, RHEL 8-nin ən yeni xüsusiyyətlərini və idarəetmə metodlarını izah edir. Burada, RHEL serverlərinin qurulması, konfiqurasiyası və idarə olunması barədə dərin biliklər əldə edə bilərsiniz.
12. “Practical Guide to Linux Commands, Editors, and Shell Programming” – Mark G. Sobell
Bu kitab, Linux əmrlərini, redaktorlarını və komanda sətiri proqramlaşdırmasını öyrənmək istəyənlər üçün mükəmməl bir mənbədir. Kitab, Linux və UNIX sistemlərinin idarə edilməsi üçün çoxsaylı praktiki nümunələr və təlimatlar təqdim edir.
Sistem administrasiyası sahəsində uğurlu olmaq üçün nəzərdə tutduğunuz hər bir addımda doğru təlimatları və kitabları tapmaq çox vacibdir. Bu pulsuz resurslar, həm yeni başlayanlar, həm də təcrübəli sistem administratorları üçün əhəmiyyətli biliklər təqdim edir. Bu kitablar və mənbələr vasitəsilə Linux və digər əməliyyat sistemləri haqqında dərindən anlayış əldə edərək, öz bacarıqlarınızı inkişaf etdirə bilərsiniz.
