Proqramlaşdırma dilləri

Python proqramlaşdırma dilinə giriş.

Python, geniş istifadə olunan bir proqramlaşdırma dilidir. O, 1991-ci ildən etibarən Guido van Rossum tərəfindən inkişaf etdirilir.

Python, sadə sintaksisi və oxunaqlılığı ilə tanınır, bu da onu yeni başlayanlar üçün əlverişli edir. Həmçinin, Python çoxsaylı kitabxanalara və çərçivələrə malikdir, bu da onu veb inkişafı, məlumat analitikası, süni intellekt, maşın öyrənməsi və daha bir çox sahələrdə populyar edir. Python-un açıq mənbə olması, onun geniş bir icma tərəfindən dəstəklənməsini təmin edir.

Python-un əsas xüsusiyyətləri:

  1. Sadə Sintaksis: Python-un sintaksisi, yeni başlayanlar üçün asan başa düşüləndir.
  2. Təsadüfi İstifadə: Python, bir çox platformada işləyə bilir; Windows, macOS, Linux kimi.
  3. Geniş Kitabxana: Python, müxtəlif sahələrdə istifadə olunan geniş kitabxana və modullara malikdir.
  4. Cəmiyyət Dəstəyi: Dünyada geniş bir Python icması mövcuddur ki, bu da öyrənmə və problemlərin həlli üçün resurslar təqdim edir.

Python, həmçinin obyekt yönümlü proqramlaşdırma prinsiplərini dəstəkləyir, bu da kodun daha səliqəli və idarə edilə bilən olmasını təmin edir. Python, həm yeni başlayanlar, həm də peşəkar proqramçılar üçün mükəmməl bir seçimdir.

Python proqramlaşdırma öyrənmək üçün bir sıra onlayn kanallar mövcuddur. Aşağıda populyar və faydalı kanalları qeyd etmişəm:

1. YouTube Kanalları

  • freeCodeCamp: Python-u öyrənmək üçün geniş və pulsuz dərslik videoları var. Uzun, dərin videolar təqdim edir.
  • Corey Schafer: Python-un müxtəlif aspektləri ilə bağlı çoxlu dərslər var. Həm yeni başlayanlar, həm də irəliləyənlər üçün yararlıdır.
  • Programming with Mosh: Python dərsləri və praktiki misallar təqdim edən izahlı videolar.
  • Tech With Tim: Python oyun inkişafı, veb inkişafı və layihələr üçün dərslər.
  • Sentdex: Maşın öyrənməsi, veb inkişafı və digər Python tətbiqləri ilə bağlı dərsliklər.

2. Online Kurslar

  • Coursera: “Python for Everybody” kursu, yeni başlayanlar üçün mükəmməl seçimdir.
  • edX: Harvardın “CS50’s Introduction to Computer Science” kursu Python istifadə edir.
  • Udemy: “Complete Python Bootcamp” kimi müxtəlif Python kursları mövcuddur.

3. İnteraktiv Platformalar

  • Codecademy: Python interaktiv dərsliklər və tapşırıqlarla öyrənmək üçün əla bir platformadır.
  • DataCamp: Məlumat analitikası və maşın öyrənməsi üçün Python kursları təklif edir.

4. Forumlardan istifadə edin

  • Reddit: r/learnpython icmasında suallar verə və müzakirələrə qoşula bilərsiniz.
  • Stack Overflow: Python ilə bağlı suallarınızı verə biləcəyiniz və digər proqramçılarla müzakirə apara biləcəyiniz bir platformadır.

5. Resurslar

  • Python.org: Rəsmi Python veb saytı, dərsliklər, resurslar və icma bağlantıları təqdim edir.

Bu kanallar və resurslar Python-u öyrənməkdə sizə kömək edəcək. Başlamaq üçün ən uyğun olanı seçin və öyrənməyə başlayın! Uğurlar!

 

 

Dəyişənlər (variables) proqramlaşdırmada məlumatları saxlamaq üçün istifadə olunan adlardır. Python-da dəyişənlər yaradarkən, onlara istədiyiniz adları verə bilərsiniz. Dəyişənlər müxtəlif məlumat tiplərində ola bilər, məsələn:

  1. Tam ədədlər (integers): Tam ədəd dəyərləri, məsələn, x = 5.
  2. Gerçək ədədlər (floats): Onluq ədədlər, məsələn, y = 3.14.
  3. Mətni (strings): Mətn dəyərləri, məsələn, name = "Orxan".
  4. Loqika dəyərləri (booleans): Doğru və ya yanlış dəyərlər, məsələn, is_active = True.

Dəyişənlərin yaradılması

Python-da dəyişən yaratmaq üçün sadəcə adını yazıb bərabərlik işarəsi ilə dəyəri verirsiniz. Məsələn:

age = 25
height = 1.75
name = "Sara"
is_student = False

Dəyişənlərin Adlandırılması

Dəyişən adları aşağıdakı qaydalara riayət etməlidir:

  • Adlar yalnız hərf, rəqəm və alt xətt (_) istifadə edə bilər, amma ədədi ilə başlaya bilməz.
  • Python-da dəyişən adları böyük və kiçik hərflərə həssasdır. Yəni ageAge fərqli dəyişənlərdir.
  • Mümkün qədər anlaşılan adlar seçmək tövsiyə olunur, məsələn, total_price daha anlamlıdır.

Dəyişənlərdən İstifadə

Dəyişənləri hesablama, müqayisə və digər əməliyyatlar üçün istifadə edə bilərsiniz:

a = 10
b = 20
sum = a + b
print(sum)  # Çıxış: 30

Dəyişənlər, proqramınızda məlumatları saxlamaq və manipulyasiya etmək üçün əsasdır.

Dəyişənlərin adlandırılma qaydaları:

Dəyişənlərin adlandırılması üçün Python-da bir sıra qaydalar və tövsiyələr mövcuddur. Bunlar dəyişənlərin oxunaqlılığını və kodun başa düşülməsini asanlaşdırır. Aşağıda bu qaydaları qeyd etmişəm:

Dəyişən Adlandırma Qaydaları

  1. Hərf və Rəqəm İstifadəsi: Dəyişən adları yalnız ingilis hərflərini (a-z, A-Z), rəqəmləri (0-9) və alt xətti (_) istifadə edə bilər. Lakin dəyişən adları ədədlə başlamamalıdır. Məsələn:
    • Düzgün: my_variable, var1
    • Yanlış: 1st_variable
  2. Böyük/kiçik Hərf Həssaslığı: Python-da dəyişən adları böyük və kiçik hərflərə həssasdır. Yəni ageAge fərqli dəyişənlərdir.
  3. Ayrı Yazılış: Dəyişən adlarında boşluq istifadə edə bilməzsiniz. Bunun əvəzinə alt xətt (_) istifadə etmək tövsiyə olunur. Məsələn:
    • Düzgün: first_name, total_price
    • Yanlış: first name, total price
  4. Ayrıcalıqlı Sözlərdən İstifadə: Python-da müəyyən açar sözlər (keywords) vardır (məsələn, if, else, while, for, class və s.), bunları dəyişən adı kimi istifadə edə bilməzsiniz.
  5. Anlayışlı Adlar: Dəyişən adları mümkün qədər mənalı və kontekstə uyğun seçilməlidir. Məsələn, count əvəzinə student_count istifadə etmək daha faydalıdır.

Məsələn nümunə üçün

# Düzgün adlandırma user_age = 30  total_price = 150.75 is_active = True # Yanlış adlandırma 1st_variable = 10 # Yanlış: ədədlə başlayır user age = 25 # Yanlış: boşluq var if = "Hello" # Yanlış: açar söz

Bu qaydalara riayət edərək, kodunuz daha asan oxunan və başa düşülən olacaq.

Şərti ifadələri

Şərti ifadələr (conditional statements) proqramlaşdırmada müəyyən bir şərtin doğruluğuna əsaslanaraq fərqli əməliyyatlar yerinə yetirmək üçün istifadə olunur. Python-da şərti ifadələrin əsas forması if, elif (else if) və else bloklarıdır.

İf İfadəsi

if ifadəsi, şərtin doğruluğunu yoxlayır. Əgər şərt doğru olarsa, onun altındakı kod bloku icra olunur.

Məsələn:

age = 18

if age >= 18:
print(“Siz yetkinsiniz.”)

Else İfadəsi

else ifadəsi, if şərti yanlış olduqda icra ediləcək kod blokunu təyin edir.

Məsələn:

age = 16

if age >= 18:
print(“Siz yetkinsiniz.”)
else:
print(“Siz hələ yetkin deyilsiniz.”)

Elif İfadəsi

elif (else if) ifadəsi, bir neçə şərti yoxlamaq üçün istifadə olunur. if şərti yanlış olduqda, elif şərtləri yoxlanılır.

Məsələn:

score = 75 if score >= 90: print("A") elif score >= 80: print("B") elif score >= 70: print("C") else: print("D")

Mürəkkəb Şərtlər

Şərtləri birləşdirmək üçün and, ornot operatorlarından istifadə edə bilərsiniz.

Məsələn

age = 20
is_student = True if age < 25 and is_student: print("Siz gənc tələbəsiniz.")

Qısa İf İfadəsi

Bir çox hallarda, qısa if ifadələri istifadə etmək mümkündür:

is_adult = True if age >= 18 else False

Nümunə üçün

Şərti ifadələr, proqramın axınını dəyişdirmək və fərqli şərtlərə uyğun olaraq müxtəlif əməliyyatlar həyata keçirmək üçün əvəzolunmazdır. Bu, proqramınızı daha dinamik və çevik edir.

Döngülər (loops) proqramlaşdırmada müəyyən bir əməliyyatı bir neçə dəfə yerinə yetirmək üçün istifadə olunur. Python-da iki əsas döngü növü var: for döngüsü və while döngüsü.

For Döngüsü

for döngüsü, bir ardıcıllıq (məsələn, siyahı, tuple, string və ya range) üzərində iterasiya etməyə imkan verir.

Məsələn:

# Siyahı üzərində iterasiya
fruits = ["alma", "banan", "nar"]
for fruit in fruits:
    print(fruit) # 0-dan 4-ə qədər ədədləri çap etmək
for i in range(5):
    print(i)

While döngüsü

while döngüsü, müəyyən bir şərt doğru olduğu müddətcə kod blokunu icra edir. Bu döngü, şərt yanlış olana qədər davam edir.

Məsələn:

count = 0
while count < 5:
    print(count)
    count += 1  # count dəyərini 1 artır

Döngülərdə Break və Continue

  • break: Döngü içində bu ifadə ilə döngünü dayandıra bilərsiniz.

Məsələn:

for i in range(10):
    if i == 5:
        break
    print(i)
  • continue: Bu ifadə döngünün cari iterasiyasını atlayır və növbəti iterasiyaya keçir.

Məsələn:

for i in range(10):
    if i % 2 == 0:  # Əgər i cüt ədəddirsə
        continue
    print(i)  # Yalnız tək ədədləri çap et

Nested Loops (İç-içə Döngülər)

Döngüləri bir-birinin içində istifadə edə bilərsiniz.

Məsələn:

for i in range(3):  # Xarici döngü
    for j in range(2):  # Daxili döngü
        print(f"i: {i}, j: {j}"

Döngülər, müəyyən əməliyyatları bir neçə dəfə yerinə yetirmək üçün güclü alətlərdir. Onlar proqramınızın axınını daha dinamik hala gətirir və müxtəlif verilənlərlə işləməyi asanlaşdırır.

Related Articles

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir

Back to top button