Salam əziz oxucular, bu gün sizə GET və POST vebdə məlumat göndərmək üçün istifadə olunan HTTP metodlarıdır. Hər ikisi serverlə müştəri (brauzer) arasında məlumat axını yaradır. Bu metodlar loglama prosesində də fərqli şəkildə əks olunur. Loglama dedikdə, sistemin fəaliyyəti zamanı yazılan qeydlər nəzərdə tutulur. Serverlərə gələn istəklər log fayllarında qeyd olunur. Bu qeydlər sayəsində sistem izlənə və təhlil oluna bilir.
GET metodu məlumatları URL vasitəsilə göndərir. Yəni istifadəçi brauzerdə nəyisə soruşduqda məlumatlar linkin içində ötürülür. Məsələn: linuxoyren.com/login?user=ali&pass=123456. Bu sorğu log faylında tam şəkildə qeyd olunur. Beləliklə, istifadəçi adı və şifrə kimi məlumatlar logda açıq görünə bilər. Bu ciddi təhlükəsizlik riski yaradır.
POST isə fərqli işləyir. O, məlumatları URL-də deyil, HTTP sorğusunun bədənində ötürür. Bu o deməkdir ki, həmin məlumatlar linkdə görünmür. Beləliklə, log faylında da bu tip məlumatlar əksər hallarda görünmür. Bu, məxfiliyin qorunması üçün çox önəmlidir.
Log fayllarına baxan bir sistem administratoru GET sorğusunda bütün detalları asanlıqla görə bilər. Ancaq POST sorğusunda yalnız istəyə dair başlıqları görə bilər. Bəzən POST məlumatlarının loglanması üçün əlavə konfiqurasiya tələb olunur.
GET sorğuları daha sadə və sürətlidir. Ancaq təhlükəsizlik baxımından zəifdir. Məlumatlar açıq şəkildə URL-də olduğu üçün həm brauzer tarixçəsində, həm də log fayllarında qalır. Bu da üçüncü şəxslərin bu məlumatları görməsi üçün imkan yaradır.
POST isə daha etibarlı üsuldur. Məsələn, qeydiyyat və giriş formalarında POST istifadə olunmalıdır. Beləliklə, istifadəçilərin şifrələri URL-də və loglarda görünməz. Bu metod məlumatların qorunması üçün daha uyğundur.
GET ilə sorğular axtarış sistemləri tərəfindən indekslənə bilər. POST ilə isə bu mümkün deyil. Bu da loglamada fərqli nəticələr doğura bilər. Məsələn, GET sorğuları daha çox qeydə alınır və analiz üçün əlverişlidir. Ancaq həssas məlumat da daxil olduğu üçün təhlükəsizlik tədbirləri artırılmalıdır.
POST məlumatları daha məxfi saxlayır. Amma bəzi hallarda, məsələn təhlükəsizlik hadisəsi araşdırılarkən, bu məlumatlara ehtiyac olur. Bu zaman xüsusi loglama üsulları tətbiq edilir.
Nəticə olaraq, GET və POST metodları log fayllarına fərqli şəkildə yazılır. GET daha açıqdır, amma risklidir. POST daha gizlidir və təhlükəsizdir. Proqramçılar bu fərqi nəzərə alaraq, həssas məlumatlar üçün həmişə POST metodundan istifadə etməlidirlər.
Loglamada məlumatların məxfiliyini qorumaq üçün düzgün metod seçimi vacibdir. GET sadə sorğular üçün uyğundur. POST isə şəxsi məlumatlar üçün ən doğru seçimdir. Hər iki metod öz yerində doğrudur, amma istifadə sahəsi düzgün müəyyən olunmalıdır.
