Linux log qeydlərinə baxmaq

Linux loglar  sistemin fəaliyyətini izləmək və problemləri həll etmək üçün çox önəmlidir.

Bu qeydlər sistemdə baş verən hadisələr, xidmətlərin fəaliyyəti, autentifikasiya və digər mühüm məlumatlar haqqında məlumatlar təqdim edir. Aşağıda bəzi əsas log fayllarını və onların funksiyalarını ətraflı izah edirəm

1. /var/log/syslog

• Məzmunu: Ümumi sistem mesajları, xidmətlərin hadisələri, tətbiqlərin qeydləri.
• İstifadəsi: Sistem problemlərini tapmaq, xidmətlərin fəaliyyəti barədə məlumat əldə etmək üçün istifadə olunur. Ubuntu və Debian kimi sistemlərdə bu log qeydləri burada saxlanılır.

2. /var/log/auth.log

• Məzmunu: İcazə və autentifikasiya hadisələri. İstifadəçi girişi, SSH bağlantıları, sudo əmrləri.
• İstifadəsi: Təhlükəsizlik məsələlərini izləmək, icazəsiz giriş cəhdlərini aşkar etmək üçün faydalıdır.

3. /var/log/kern.log

• Məzmunu: Kernel hadisələri. Kernelin baş verdiyi hadisələr və mesajlar.
• İstifadəsi: Kernel ilə bağlı problemləri araşdırmaq üçün istifadə olunur. Cihaz sürücüləri və sistemin başlatılması haqqında məlumatlar verir.

4. /var/log/dmesg

• Məzmunu: Kernel mesajları, sistemin başlatılması zamanı toplanmış məlumatlar.
• İstifadəsi: Cihazların tanınması, sürücü xətaları və digər kernel mesajlarını izləmək üçün istifadə olunur. dmesg əmrini istifadə edərək bu mesajları birbaşa görüntüləmək mümkündür.

5. /var/log/daemon.log

• Məzmunu: Daemon proseslərinin (xidmətlərin) log qeydləri.
• İstifadəsi: Sistem xidmətlərinin fəaliyyətini izləmək, onların xətalarını tapmaq üçün istifadə olunur.

6. /var/log/messages

• Məzmunu: Ümumi sistem mesajları. Ən müxtəlif hadisələr burada qeyd olunur.
• İstifadəsi: Sistem fəaliyyəti haqqında ümumi məlumat əldə etmək üçün istifadə edilir. Red Hat və CentOS kimi distribusiyalarda rast gəlinir.

7. /var/log/cron.log

• Məzmunu: Cron işləri ilə bağlı məlumatlar.
• İstifadəsi: Müntəzəm olaraq icra olunan tapşırıqları izləmək üçün istifadə olunur. Cron tərəfindən işə salınan proseslər və xətalar burada qeyd olunur.

8. /var/log/boot.log

• Məzmunu: Sistem başlanğıcı zamanı baş verən hadisələr.
• İstifadəsi: Sistem açılışında baş verən xətaları tapmaq və sistemin necə yükləndiyini anlamaq üçün istifadə olunur.

Log fayllarının idarə edilməsi

• Log Fayllarını Görüntüləmək: cat, less, tail və head kimi əmrlərdən istifadə edərək logları görüntüləyə bilərsiniz. Məsələn:
  tail -f /var/log/syslog


  Bu əmrlə log faylının sonuna əlavə edilən qeydləri real vaxtda izləyə bilərsiniz.

• Log Fayllarının Arxivləşdirilməsi: Log faylları zamanla böyüyə bilər. logrotate aləti, log fayllarının müntəzəm olaraq arxivləşdirilməsi və yer azad edilməsi üçün istifadə olunur.
• Axtarış və Filtrləmə: grep əmri ilə loglarda axtarış edə bilərsiniz. Məsələn:
  grep "failed" /var/log/auth.log


Logları təhlil etmək lazımdır.

• Logların müntəzəm təhlili, sistem təhlükəsizliyini və sağlamlığını artırmaq üçün vacibdir. Log analiz vasitələri (məsələn, ELK Stack, Graylog) istifadə edərək daha geniş və vizual analizlər həyata keçirmək mümkündür.

Yekunda isə

Linux loglar, sistem administratorları üçün mütləq vacib olan məlumat mənbəyidir. Onların düzgün izlənməsi və təhlil edilməsi, sistem təhlükəsizliyini və performansını artırmaq üçün əhəmiyyətlidir.