Cron və Crontab, Unix əsaslı əməliyyat sistemlərində (məsələn, Linux) avtomatik olaraq təyin edilmiş vaxtlarda tapşırıqları yerinə yetirmək üçün istifadə olunan vasitələrdir.
Cron Nədir?
Cron, müəyyən vaxt aralıqlarında komanda və ya scriptləri avtomatik olaraq işlədən arxa plan xidməti (daemon) kimi fəaliyyət göstərir. Cron xidməti əməliyyat sistemi işə salındığı andan etibarən arxa planda işləyir və istifadəçi tərəfindən təyin olunan tapşırıqları müəyyən edilmiş vaxtlarda yerinə yetirir. Məsələn, hər gecə müəyyən saatda ehtiyat nüsxə çıxarmaq və ya müəyyən aralıqlarla log fayllarını təmizləmək üçün istifadə edilə bilər.
Crontab Nədir?
Crontab (cron table), istifadəçinin cron xidməti vasitəsilə yerinə yetirmək istədiyi vaxtlanmış tapşırıqların siyahısını saxlayan fayldır. Hər bir istifadəçinin öz crontab faylı ola bilər. Bu faylda hər bir sətir bir cron tapşırığını (cron job) təyin edir və bu sətirlər müəyyən bir zaman formatına uyğun olaraq yazılır.
Crontab Sətir Formatı:
Crontab faylındakı hər bir sətir, aşağıdakı beş zaman parametri və komanda ilə birgə təyin edilir:
Bu nümunədə, hər gün saat 02:30-da /home/user/backup.sh scriptinin icra ediləcəyi göstərilir.
Crontab Əmrləri:
crontab -e: Crontab faylını redaktə etmək üçün istifadə olunur.crontab -l: Cari crontab qeydlərini siyahılamaq üçün istifadə olunur.crontab -r: Cari crontab qeydlərini silmək üçün istifadə olunur.
Nəticə: Cron, vaxtlanmış tapşırıqları yerinə yetirən bir xidmətdir; crontab isə bu tapşırıqların təyin olunduğu fayldır. Bu vasitələr, sistem idarəçiliyini avtomatlaşdırmaq üçün çox faydalıdır.
