Salam əziz oxucular, bu gün sizə Kibertəhlükəsizlik sahəsində uğur qazanmaq üçün proqramlaşdırma bilikləri çox vacibdir. Xüsusilə Python dili bu sahədə ən çox istifadə olunan dillərdən biridir. Python sadə və güclü proqramlaşdırma dilidir. Kibertəhlükəsizlik mütəxəssisləri üçün Python-u bilmək böyük üstünlükdür. Ancaq çoxları düşünür ki, bu dili hansı səviyyədə bilmək lazımdır. Əslində cavab çox sadədir. Kibertəhlükəsizlik üçün orta səviyyədə Python bilmək kifayətdir. Yəni, əsas sintaksisi, şərt bloklarını, dövr operatorlarını, siyahıları və sözlükləri bilmək lazımdır. Funksiyalar yazmağı və obyekt yönlü proqramlaşdırmanı öyrənmək də vacibdir. Fayllarla işləmək, fayl oxumaq və yazmaq da bu səviyyəyə daxildir. Mətnlər üzərində işləmək üçün Regex istifadə etməyi bacarmaq lazımdır. Proqramda xətaları idarə etmək üçün Exception Handling bilmək faydalıdır. Şəbəkə proqramlaşdırması üçün socket modulunu öyrənmək lazımdır. Python-un müxtəlif kitabxanalarını istifadə etmək vacibdir. Məsələn, requests, scapy, nmap və paramiko kimi kitabxanalar kibertəhlükəsizlik üçün çox faydalıdır.
Python bilikləri kibertəhlükəsizlik sahəsində müxtəlif işlərdə istifadə olunur. Məsələn, pentesting və exploit hazırlamaqda Python çox kömək edir. Öz exploitlərini yazmaq üçün Python bilikləri lazımdır. Şəbəkə trafikini analiz etmək üçün də Python istifadə olunur. Scapy kitabxanası ilə paketlər yaratmaq və analiz etmək mümkündür. Malware analizində Python skriptləri ilə zərərli proqramların davranışını izləmək olur. SIEM və log analizində Python skriptləri ilə avtomatik analiz aparmaq mümkündür. Təhlükəsizlik əməliyyat mərkəzlərində Python bilikləri böyük üstünlükdür. Avtomatlaşdırma üçün Python mükəmməl bir vasitədir. Təkrar olunan təhlükəsizlik testlərini Python skriptləri ilə avtomatlaşdırmaq olur. Məsələn, zəiflik scanning-i və bruteforce hücumlarını Python ilə yazmaq mümkündür. API inteqrasiyası üçün də Python lazımdır. VirusTotal və Shodan kimi servislərin API-lərinə Python ilə sorğular göndərmək olur.
CTF müsabiqələrində də Python bilikləri çox faydalıdır. Şifrələmə, steganografiya və digər problemləri Python skriptləri ilə həll etmək asanlaşır. Kibertəhlükəsizlik üzrə biliklərini artırmaq istəyənlər üçün bəzi kitablar və kurslar tövsiyə olunur. “Black Hat Python” kitabı hücum yönümlü Python istifadəsini öyrədir. “Violent Python” kitabı təhlükəsizlik üçün praktiki nümunələr verir. “Automate the Boring Stuff with Python” isə başlanğıclar üçün idealdır. TryHackMe və HackTheBox platformalarında Python ilə bağlı kurslar mövcuddur. TCM Academy və Offensive Security də bu sahədə keyfiyyətli kurslar təklif edir.
Kibertəhlükəsizlik sahəsində SOC analitik, Pentester və ya Security Engineer olmaq üçün Python bilikləri şərtdir. Orta səviyyədə Python bilən şəxs özünü bu sahədə daha güvənli hiss edir. Çünki Python ilə təhlükəsizlik tapşırıqları daha asan həll olunur. Həmçinin təhlil, hücum və müdafiə üçün lazım olan skriptlər yazmaq mümkündür. Python bilmək karyera üçün böyük üstünlük verir. Sadəcə gündəlik məşq və təcrübə ilə bu dili yaxşı öyrənmək olar. İstəyən hər kəs üçün Python öyrənmək mümkündür. Sadəcə istək və davamlı çalışmaq lazımdır. Python öyrənmək kibertəhlükəsizlik sahəsində yeni imkanlar açır. Öyrənmək üçün planlı şəkildə irəliləmək məsləhətdir. Sonda isə öyrəndiklərini praktiki şəkildə tətbiq etmək vacibdir.
Kibertəhlükəsizlik üçün Python öyrənmək istəyənlərə aşağıdakı ən yaxşı kitablar tövsiyə olunur.Qeyd etmək istərəm ki, bu kitabın pdf-ləri internetdə axtarış edib tapa bilərsiniz.
Black Hat Python
Kibertəhlükəsizlik və hücum texnikaları üçün praktiki Python nümunələri.
Pentesting və exploit yazmaq üçün çox uyğundur.
Violent Python
Təhlükəsizlik üzrə Python skriptləri, şəbəkə skan etmə, parol bruteforce və analizlər üçün nümunələr təqdim edir
Python for Offensive PenTest: A Practical Guide
Pentesting üçün spesifik praktiki Python nümunələri ilə zəngindir.
Automate the Boring Stuff with Python
Proqramlaşdırmaya yeni başlayanlar üçün sadə və praktik kitab. Avtomatlaşdırma və əsas biliklər öyrədilir.
Gray Hat Python
Reverse engineering, malware development və daha irəli səviyyə təhlükəsizlik mövzuları üçün.
Hacking Secret Ciphers with Python
Kriptoqrafiya və şifrələmə üsulları ilə maraqlananlar üçün əla resurs.
Serious Python
Daha professional və optimallaşdırılmış kod yazmaq üçün tövsiyələr.
