2025-ci İlində linux-un ən populyar distroları

orxan07 May 2025

71 3 minutes read

Oxundu: 31

Linux əməliyyat sistemi açıq mənbəli olması və müxtəlif ehtiyaclara uyğun şəkildə fərdiləşdirilə bilməsi səbəbilə yüzlərlə fərqli (distribusiya və ya distro) şəklində təqdim olunur. Hər bir paylama öz məqsədinə uyğun olaraq fərqli proqramlar, masaüstü mühitləri, paket idarəetmə sistemləri və təhlükəsizlik xüsusiyyətləri ilə gəlir. Bu məqalədə 2025-ci ildə ən çox istifadə olunan və tövsiyə edilən Linux paylamaları, onların üstünlükləri və hansı istifadəçilər üçün uyğun olduqları barədə ətraflı məlumat verilir.

1. Ubuntu (Canonical Ltd.)
Ubuntu, Linux dünyasında ən tanınmış və istifadəçi dostu paylamalardan biridir. 2025-ci ildə də masaüstü və server istifadəçiləri üçün əsas seçimlərdən biri olaraq qalır. Debian əsaslı olan Ubuntu, GNOME masaüstü mühiti ilə gəlir və hər altı aydan bir yenilənir. LTS (Long Term Support) versiyaları 5 il müddətində dəstək alır. Yeni başlayanlar üçün idealdır, çünki quraşdırılması və istifadəsi son dərəcə sadədir. Həmçinin böyük proqram deposuna və geniş cəmiyyət dəstəyinə sahibdir.

2. Fedora (Red Hat sponsorluğu ilə)
Fedora, yenilikçi texnologiyaları ilk olaraq tətbiq edən və inkişaf etdiricilər üçün nəzərdə tutulmuş sürətli və müasir bir paylamadır. GNOME ilə birlikdə gəlir, lakin KDE, XFCE və digər mühitləri dəstəkləyir. RPM paket meneceri və DNF ilə idarə olunur. Fedora, Red Hat Enterprise Linux-un sınaq mühiti kimi qəbul edilir və SELinux kimi qabaqcıl təhlükəsizlik xüsusiyyətlərinə malikdir. 2025-ci ildə proqramçılar, DevOps mühəndisləri və test mühitləri üçün populyar seçim olaraq qalır.

3. Debian
Debian, sabitlik və təhlükəsizlik deyildikdə ağıla gələn ilk paylamalardan biridir. Hər yeni versiya uzun sınaq müddətindən sonra buraxılır və bu da onu serverlərdə və kritik sistemlərdə ideal edir. Paket idarəetməsi üçün APT istifadə edir. 2025-ci ildə Debian minimalizm, etibarlılıq və az resurs istifadəsi ilə fərqlənən istifadəçilər üçün güclü bir seçimdir. Bir çox digər Linux distrosu, o cümlədən Ubuntu, Debian bazasında hazırlanır.

4. Arch Linux
Arch Linux, “yalnız lazım olanı quraşdır” prinsipi ilə minimalist və tam nəzarətli bir sistem təqdim edir. Rolling-release modelindən istifadə edərək davamlı yenilənir. Paket idarəetməsi üçün pacman istifadə olunur. İstifadəçi quraşdırmanı terminal vasitəsilə özü etməlidir, bu da texniki istifadəçilərə yönəldiyini göstərir. Arch Wiki sənədləri ilə məşhurdur və 2025-ci ildə təcrübəli istifadəçilər və sistem öyrənmək istəyənlər üçün önəmli bir seçim olaraq qalır.

5. Linux Mint
Linux Mint, Ubuntu bazasında qurulmuş və istifadəçi rahatlığına yönəlmiş bir paylamadır. Cinnamon, MATE və XFCE kimi masaüstü mühitlərini dəstəkləyir. Sadə interfeysi və istifadəyə hazır gəlməsi səbəbilə yeni Linux istifadəçiləri tərəfindən sevilir. 2025-ci ildə ofis işləri, gündəlik istifadə və zəif kompüterlər üçün ideal seçim olaraq təklif olunur.

6. openSUSE
openSUSE iki əsas versiyada gəlir: Leap və Tumbleweed. Leap sabit və LTS yönümlü, Tumbleweed isə rolling-release modelinə malikdir. Zypper paket menecerindən istifadə edir və YaST adlı güclü idarəetmə mərkəzi ilə fərqlənir. openSUSE xüsusilə sistem inzibatçıları və infrastruktur mütəxəssisləri üçün tövsiyə olunur. 2025-ci ildə xüsusilə korporativ istifadə və test mühitlərində geniş yayılmışdır.

7. Kali Linux
Kali Linux, təhlükəsizlik mütəxəssisləri, penetrasiya testləri və etik hakerlər üçün hazırlanmış xüsusi bir paylamadır. Debian bazasında qurulub və içərisində yüzlərlə təhlükəsizlik test aləti ilə gəlir. 2025-ci ildə də kibertəhlükəsizlik təhsili və real təhlükəsizlik sınaqları üçün əsas distrodur.

8. Pop!_OS
System76 tərəfindən hazırlanmış bu Ubuntu əsaslı paylama, xüsusilə yüksək məhsuldarlıq və performans üçün nəzərdə tutulub. GNOME əsaslı özəl bir mühitlə gəlir. Əsas üstünlüklərindən biri, NVIDIA sürücüləri ilə uyğunluq və proqramçı alətləri ilə təchiz olunmasıdır. 2025-ci ildə Pop!_OS, xüsusilə proqramçılar və dizaynerlər arasında populyarlığını qoruyur.

9. AlmaLinux və Rocky Linux
Red Hat Enterprise Linux-un pulsuz alternativləri olaraq yaradılan bu iki paylama, CentOS-un dəstəyi dayandırıldıqdan sonra böyük istifadəçi kütləsi qazandı. İkisi də RHEL ilə tam uyğunluq təklif edir və 2025-ci ildə korporativ serverlərdə geniş istifadə olunur.

10. Zorin OS
Zorin OS, Windows-dan Linux-a keçid edən istifadəçilər üçün nəzərdə tutulmuş Ubuntu əsaslı bir paylamadır. Tanış interfeysi və istifadəyə hazır tətbiqlərlə gəlməsi onu başlanğıc səviyyəsi üçün mükəmməl edir. 2025-ci ildə təhsil müəssisələri və fərdi istifadəçilər arasında yayılmışdır.

2025-ci ildə Linux paylamaları geniş istifadə sahələrinə görə fərqlənməyə davam edir. Yeni başlayanlar üçün Ubuntu və Mint, inkişaf etdiricilər üçün Fedora və Arch, təhlükəsizlik mütəxəssisləri üçün Kali Linux və korporativ mühitlər üçün AlmaLinux kimi paylamalar geniş tətbiq sahəsi tapır. İstifadəçinin ehtiyacına görə düzgün distro seçmək məhsuldarlığı artırır və sistem administratorluqunu asanlaşdırır.